De cutane microbiota, de garantie voor een gezonde huid

De microbiota van de huid, op het oppervlak van de opperhuid, bevat miljarden micro-organismen. Bacteriën, schimmels, virussen en parasieten spelen elk een rol in de gezondheid van de huid en het evenwicht van de huidflora.

Uitleg door Noémie Wilpart, apotheker bij Multipharma.

Wat is de huidmicrobiota?

Ons lichaam herbergt een ontelbare hoeveelheid micro-organismen, voornamelijk bacteriën, maar ook schimmels, virussen en parasieten, die nuttig voor ons zijn. Deze microbiële populaties zijn georganiseerd in gemeenschappen, "microbiota" genoemd. Er zijn verschillende microbiota: orale, darm-, vaginale, oculaire en huidmicrobiota. De huidmicrobiota vertegenwoordigt alle micro-organismen die zich op het huidoppervlak bevinden, in de opperhuid, maar ook in de diepste lagen zoals de lederhuid. Na de mond en het spijsverteringskanaal vormt de huidmicrobiota de grootste bacteriegemeenschap. Men schat dat er 10 miljoen kiemen per cm2 zijn.

Wat is het huidmicrobioom?

Het microbioom is de specifieke omgeving en omstandigheden waarin een microbiota zich ontwikkelt. Deze microbiota is uniek en specifiek voor elk individu, wat ons verschillend maakt.

Wist je dat meer dan 50% van ons DNA van microbiële oorsprong is? Het microbioom verandert ook afhankelijk van onze leeftijd, gezondheid, dieet, locatie en de medicijnen die we gebruiken.

Er zijn meer dan 500 verschillende kiemen alleen al op de huid.

Wat is de rol van de huidmicrobiota?

De huidmicrobiota helpt onze huid gezond en in balans te houden. Dat gebeurt op verschillende manieren:

De huidmicrobiota helpt de pH van de huid rond 5,5 te houden, een licht zuur niveau dat gunstig is voor de microbiota. De pH van de huid kan variëren van 4 tot 7.
Het beschermt ons tegen infecties door een fysieke barrière te vormen tegen interne en externe agressies. Anderzijds produceren onze "goede" bacteriën moleculen die ziekteverwekkende bacteriën aanvallen en voorkomen dat ze de huid koloniseren.
De huidmicrobiota regelt de immuunreacties om grote, overmatige ontstekingen in de huid te voorkomen. Sommige commensale bacteriën zenden signalen uit om ons immuunsysteem te stimuleren en zo ontstekingen en huidreacties te verminderen.

Welke factoren brengen de huidflora uit balans?

Erfelijkheid, leeftijd, bepaalde ziekten, levensstijl, infecties, vervuiling, stress, roken, gebruik van bepaalde medicijnen zoals antibiotica en ontstekingsremmers, dat alles kan leiden tot een onevenwichtig microbiota (of dysbiose). Meer concreet gaat het bijvoorbeeld om het gebruik van overmatige (hete) verwarming, herhaald gebruik van antiseptica, alkalische zepen, deodorants, antitranspiratiemiddelen, bepaalde lotions of crèmes, blootstelling aan ultraviolette stralen of overmatig gebruik van antibiotica. Als de huidflora afneemt, neemt de kans op infecties en ontstekingen van de huid toe, wat kan leiden tot huidziekten.

Studies hebben verbanden aangetoond tussen dysbiose en bepaalde dermatologische aandoeningen zoals acne, psoriasis of atopische dermatitis.

Hoe kunnen we de huidflora beschermen?

Opdat onze "goede" bacteriën in harmonie en evenwicht zouden zijn, moeten zij zich gemakkelijk aan de huid kunnen hechten, in een zuur milieu leven en zich aanpassen aan het vernieuwingsproces van de huid (de verwijdering van dode huidcellen).

Hier zijn enkele tips die je gemakkelijk kan integreren in je dagelijks leven:

Was je huid niet al te vaak. Een douche, 2 tot 3 keer per week, is voldoende. Als je je te vaak wast met zeepwater, wordt de huidflora op bepaalde plekken van de huid gedeeltelijk vernietigd en neemt de pH van de huid toe om alkalisch te worden. Uiteraard is het dagelijks reinigen van de oksels, geslachtsdelen en voeten aan te bevelen om geurhinder te voorkomen.
Kies bij het wassen voor een matige temperatuur (minder dan 37°C). Zeer heet water verstoort de flora.
Kies zeepvrije producten met weinig of geen agressieve chemische conserveringsmiddelen om de huidmicrobiota te respecteren. Deze kunnen de ontwikkeling van onze goede bacteriën blokkeren.
Kies voor wasproducten met een fysiologische pH van de huid (ongeveer 5,5), ook wel neutrale pH genoemd. Kies bijvoorbeeld voor supervette zepen, of syndets, die de hydrolipidenfilm van de huidbarrière in stand houden. Vermijd antibacteriële zeep, tenzij op advies van een arts.
Hydrateer jouw huid dagelijks met een melk, vochtinbrengende crème of verzachtende crème om de hydrolipidenfilm van de opperhuid in goede conditie te houden. Dit beschermt tegen agressies van buitenaf. Plantaardige oliën zorgen ook voor soepelheid en hydratatie.
Sommige bedrijven beginnen verzorgingsproducten te ontwikkelen zoals crèmes, melk en balsems die verrijkt zijn met pre- of probiotica (voedingsstoffen en goede huidbacteriën) om de microbiota van de huid te herstellen of in evenwicht te brengen en zo de huidbarrière te versterken.

Test je kennis

Wat heb je onthouden over ons artikel over huidmicrobiota ?

Neem deel aan onze test om het na te gaan.

Doe de test >

Het advies van Noémie, Multipharma-apotheker

In onze apotheken vind je alle hygiëne- en verzorgingsproducten die je nodig hebt

om het evenwicht van je huid te bewaren.

Ontdek alle Lichaamsverzorgingen >

Ontdek ons volledig dossier over de gezondheid van je huid >