Het humaan papillomavirus (HPV) is zeer verspreid in de seksueel actieve populatie. Het virus veroorzaakt geen symptomen. Je kan dus geïnfecteerd zijn zonder het te weten. Daarom is opsporing zo belangrijk. Naast bescherming is vaccinatie de beste preventie.

Het humaan papillomavirus (HPV) is een zeer verspreide seksueel overdraagbare infectie (soi) die de huid en het slijmvlies aantast. Er bestaan meer dan 200 verschillende types.

• Een twaalftal types kan kanker veroorzaken zoals baarmoederhalskanker. We spreken dan van hoogrisico(sero)types.
• HPV6 en HPV11 kunnen condylomata (genitale wratten) veroorzaken.

80%* van de mensen zal ooit door het HPV geïnfecteerd raken. De infectie treedt vooral op bij heteroseksuele jongvolwassenen van 15 tot 34 jaar.

Het HPV wordt overgedragen door:

• seksueel contact met een geïnfecteerd slijmvlies (geslachtsdelen, mond of aars)
• huidcontact (wrijven of seksuele strelingen).

Een infectie met het HPV wordt over het algemeen niet opgemerkt. Het virus kan in het lichaam zitten zonder symptomen te veroorzaken. Het wordt overgedragen op seksuele partners.

Meestal zal ons immuunsysteem het virus uitschakelen na anderhalf jaar. Als dat niet gebeurt, zijn de risico’s:

• vorming van genitale wratten (condylomata), veroorzaakt door HPV6 en HPV11,
• het verschijnen van precancereuze letsels of kanker. De meest voorkomende kanker is baarmoederhalskanker, maar het humaan papillomavirus kan ook kanker van de vagina, de vulva, de aars, de penis en de keel (als gevolg van orale seks) veroorzaken.

• Als je genitale wratten krijgt, kunnen die spontaan kleiner worden of verdwijnen. Zo nodig, kan je ze laten behandelen (zalf, stikstof, laser, chirurgische resectie ...).
• Als een baarmoederhalsuitstrijkje abnormale cellen bevat, die erop wijzen dat je drager bent van het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt, en als die cellen mettertijd niet spontaan verdwijnen, kan een plaatselijke lasertherapie soelaas bieden. Als dat niet volstaat, kan je gynaecoloog een conisatie (waarbij een kegelvormig stuk van de baarmoederhals wordt weggesneden) aanraden.

Vaccinatie beschermt niet tegen alle HPV-types, maar wel tegen de frequentste en de gevaarlijkste, die kanker veroorzaken.

Vaccinatie wordt nu aangeraden zowel bij jongens als bij meisjes, bij voorkeur rond de leeftijd van 13-14 jaar. Het vaccin is effectiever als het wordt gegeven voor je voor het eerst seks hebt.

Een van de vaccins die in België te verkrijgen zijn, beschermt ook tegen genitale wratten (condylomata). Spreek erover met je arts.

Screening blijft essentieel, ongeacht of je al dan niet gevaccineerd bent, want het vaccin beschermt niet tegen alle HPV-types.

• Bij meisjes: dat gebeurt via een regelmatig uitstrijkje van de vagina vanaf de leeftijd van 25 jaar (voor die leeftijd geneest een HPV-infectie altijd vanzelf zonder gevolgen). Bij de screening wordt gezocht naar afwijkingen van de cellen van de baarmoederhals die zouden kunnen evolueren naar kanker. Zo kan 60%** van de sterfte aan baarmoederhalskanker worden vermeden.
• Bij jongens: bij jongens is een HPV-infectie moeilijker te detecteren. De uroloog kan een peniscopie uitvoeren, een onderzoek van de penis met een vergrootglas om genitale wratten op te sporen. Als je last hebt of als je denkt dat je risico loopt om een HPV-infectie op te lopen (onbeschermde geslachtsgemeenschap, meerdere partners …), raadpleeg dan je arts.

Als de screening positief is, geen paniek. Dat wil daarom nog niet zeggen dat je een precancereus letsel of kanker hebt. Dat betekent wel dat je drager bent van het virus en dat je het kan overdragen. Het is daarom erg belangrijk om je te beschermen bij geslachtsgemeenschap en om je zes maanden later door je arts te laten controleren.