Covid-19 vaccins: FAQ

Waarom zou ik me laten vaccineren?

• Een besmetting met COVID-19 kan ook gevaarlijk zijn voor wie niet tot een risicogroep behoort. Ook gezonde, jonge mensen kunnen ernstig ziek kunnen worden van het virus en langdurige klachten kunnen oplopen, zoals longschade of lange periode van vermoeidheid.
• De infectie met COVID-19 geeft eerder een tijdelijke bescherming, zodat ook op die manier geen groepsimmuniteit wordt opgebouwd. Het virus kan zich zo blijven vermenigvuldigen waardoor mogelijk nieuwe varianten kunnen ontstaan.
• De eerste gegevens wijzen ondertussen op een verminderde virale lading bij gevaccineerden wanneer ze met COVID-19 in aanraking komen. Ben je gevaccineerd en kom je met het virus in contact, dan ben je niet alleen zelf beter beschermd, maar zal ook je virale lading lager zijn dan als je niet gevaccineerd bent. Dat betekent dat je minder snel andere mensen kan besmetten.
• Voor een optimale doeltreffendheid van het vaccin bij de bevolking en het ontstaan van groepsimmuniteit, zou minstens 70% à 80% van de Belgen zich moeten laten vaccineren. Groepsimmuniteit wil zeggen dat een voldoende grote groep mensen weerstand heeft opgebouwd tegen het virus, waardoor het niet meer of nog maar zeer moeilijk kan circuleren. Zo zal het virus geen kans meer krijgen om zich massaal te verspreiden en een ernstige epidemie te veroorzaken met bijhorende lockdown maatregelen. Ook zal het de personen beschermen die niet gevaccineerd kunnen of mogen worden (bv. kankerpatiënten in acute behandeling of mensen met een ernstige allergische voorgeschiedenis op vaccins (type anafylactische reactie). Als maar weinig mensen zich laten vaccineren of alleen de risicogroepen, zal het virus zich blijven verspreiden en wordt groepsimmuniteit niet behaald. Hierdoor zullen weer meer mensen het risico lopen om geïnfecteerd te raken. En dit zorgt dan weer voor een epidemie en bijhorende lockdown maatregelen.
• Hoe sneller de vaccinatiegraad stijgt, hoe sneller ook de maatregelen versoepeld kunnen worden.

Ik ben zwanger of heb een kinderwens. Mag ik me laten vaccineren?

Volgens de Hoge Gezondheidsraad is het veilig voor zwangere vrouwen om zich te laten vaccineren zowel met het vaccin van Pfizer, Moderna als dat van AstraZeneca. Het gaat immers telkens om niet-levende vaccins:

Vaccinatie als je zwanger bent, is vooral aangewezen als je:

Wil je zwanger worden, dan kan je ook gevaccineerd worden. Je kan je zwangerschap uitstellen tot na de tweede vaccinatie, tenzij je:

Als je borstvoeding geeft, mag je je laten vaccineren tegen COVID-19.

Je moet de borstvoeding niet onderbreken. Hoewel er geen wetenschappelijke studies zijn over de veiligheid van deze vaccins voor de zogende baby gaat men ervan uit dat deze vaccins veilig zijn omdat ze geen levend virus bevatten en omdat de vaccinonderdelen zeer snel afgebroken worden in het lichaam van de vrouw. Lees het advies van de Hoge Gezondheidsraad over inzake SARS-CoV-2-vaccinatie met behulp van een boodschapper RNA-vaccin of adenovirusgebaseerd vaccin van zwangere vrouwen, vrouwen die zwanger willen worden of vrouwen die borstvoeding geven.

Ik heb allergie. Mag ik me laten vaccineren?

Allergie op zich is geen contra-indicatie voor vaccinatie. Heb je ooit een onmiddellijke of ernstige allergische reactie gehad na een vorig vaccin of je had na inname van een geneesmiddel dringende medische zorg nodig? Je krijgt beter geen vaccinatie als je ernstige allergische reacties (bv. anafylactische reacties) hebt ontwikkeld op één van de bestanddelen van het vaccin. Bespreek dit verder met je arts. Je arts kan de richtlijnen raadplegen op de website van de Hoge Gezondheidsraad.

De vaccins zelf bevatten geen bewaarmiddelen. Het dopje van het flacon van de vaccins bestaat niet uit latex. Mensen met een latexallergie mogen dus gerust het vaccin toegediend krijgen.

Ik heb reeds Covid-19 gehad, moet ik mij alsnog laten vaccineren?

Omdat de bescherming na het doormaken van COVID-19 enkele maanden duurt en er ondertussen herinfecties vastgesteld zijn geweest, zal vaccinatie aan mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt aangeboden worden. Men verwacht dat de bescherming na vaccinatie langer zal duren dan na het doormaken van de ziekte. Dit wordt momenteel nog verder onderzocht. Bovendien bieden de vaccins een bredere bescherming tegen bepaalde varianten dan de oorspronkelijke infectie.

Beschermen de vaccins ook tegen de varianten van het coronavirus?

Virussen muteren constant. Dat wil zeggen dat een deel van het genetische materiaal in het virus verandert. Dat gebeurt aan verschillende snelheden voor verschillende virussen. Mutaties hebben niet noodzakelijkerwijs een invloed op hoe goed het vaccin tegen het virus werkt.

Voor de variant bijvoorbeeld die in het Verenigd Koninkrijk momenteel ernstige proporties aanneemt en zich ondertussen ook al in heel wat andere landen verspreidt, tonen de eerste gegevens met de vaccins van Pfizer, Moderna en AstraZeneca dat de vaccin-geïnduceerde antistoffen de variant kunnen neutraliseren.

Voor de Zuid-Afrikaanse variant scoren de 3 vaccins minder wat betreft werkzaamheid. Dit wordt verder onderzocht.

Sommige vaccins blijven vele jaren na hun ontwikkeling werkzaam en bieden langdurige bescherming, zoals vaccins tegen mazelen of rubella. Aan de andere kant veranderen virusstammen voor ziekten zoals griep zo vaak en in die mate dat de vaccinsamenstelling jaarlijks moet worden bijgewerkt om werkzaam te zijn.

De wetenschappelijke gemeenschap en toezichthouders zullen controleren of het coronavirus in de loop van de tijd verandert en of de vaccins mensen kunnen beschermen tegen infectie met nieuwe varianten.

Mag ik kiezen welk vaccin ik krijg?

Neen. De vaccins zullen aangeboden worden aan beroepsgroepen, risicogroepen en leeftijdsgroepen in functie van de kenmerken en beschikbaarheid van de vaccins. Alle vaccins tegen COVID-19 die in België beschikbaar zijn, zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA) en mogen dus als veilig en voldoende werkzaam beschouwd worden om in een breed vaccinatieprogramma gebruikt te worden.

Hoeveel dosissen moet ik krijgen?

Voor de meeste vaccins gaat het om een 2-dosis schema met 3 tot 4 weken interval. Krijg je het vaccin van AstraZeneca dan krijg je de tweede dosis 12 weken later.

Je tweede vaccinatie zal gebeuren met hetzelfde vaccin als de eerste dosis. De vaccinatiecentra zullen voldoende vaccins van het juiste type beschikken om elke persoon een tweede dosis met hetzelfde vaccintype te kunnen geven. Alle vaccins worden met naam en lotnummer geregistreerd in Vaccinnet zodat je de juiste tweede dosis krijgt.

Je krijgt zelf ook na je eerst vaccinatie een vaccinatiekaart mee, waarop staat met welk vaccin je gevaccineerd bent en wanneer je de tweede dosis krijgt. Hou die goed bij.

Moet ik jaarlijks het vaccin krijgen?

Dat wordt niet verwacht, maar een concreet antwoord kunnen we hierop nu nog niet geven. Momenteel wordt de duur van bescherming verder opgevolgd in de fase 3-studies van gevaccineerde vrijwilligers.

Wat zijn de bijwerkingen?

Zoals bij alle vaccins kunnen er enkele ongewenste effecten optreden.

Het is ook mogelijk dat u een allergische reactie krijgt (huiduitslag, ademhalingsproblemen, enz.) omdat u allergisch bent voor een van de ingrediënten in het vaccin, net als bij andere vaccins. Dit wordt het risico op ernstige bijwerkingen genoemd en vertegenwoordigt minder dan 0,5% van de klinische studiepopulatie. Uit voorzorg worden mensen met een voorgeschiedenis van ernstige allergieën ingeënt in een ziekenhuis.

Er zijn meer reacties na de tweede dosis, een lager risico op reacties bij mensen ouder dan 55 jaar en de meeste bijwerkingen waren licht tot matig van aard en verdwenen snel.

Waar en wanneer kan ik me laten vaccineren?

Je krijgt, als het zo ver is, een persoonlijke uitnodiging om je te laten vaccineren. Via sms, brief of mail. Daarbij krijg je de optie om te bevestigen, te annuleren, of de afspraak te verplaatsen. Op die uitnodiging staat ook in welk vaccinatiecentrum je inenting zal plaatsvinden. En wanneer je daar niet kan geraken om gegronde redenen, zal de gemeente vervoer organiseren per taxistop of mindermobielencentrale. Er zijn ook mobiele ploegen die thuis vaccineren.

Bronnen voor alle bovenstaande vragen en antwoorden: