Zelftests: wanneer en hoe te gebruiken?

Zwangerschapstests, ovulatietesten, tests om een blaasontsteking of verhoogde cholesterolwaarden op te sporen ... Tegenwoordig bestaan er heel wat zelftests die je thuis in alle rust kan doen.  

Denk je dat je zwanger bent? Vermoed je dat je een tekort hebt aan een of andere vitamine of aan een bepaald mineraal, of vrees je dat je lijdt aan een ziekte? Zelftests vormen alvast een eerste stap naar een diagnose. De diagnose moet echter altijd bevestigd (of weerlegd) worden door je behandelend arts, en bij een positief resultaat van de zelftest zal de arts je ook medisch opvolgen. 

Voor wie? Voor koppels die hun kans op een zwangerschap maximaal willen verhogen. Deze test bepaalt de meest vruchtbare dagen tijdens elke menstruatiecyclus. De vrouw moet deze urinetest uitvoeren enkele dagen voor de vermoedelijke datum van haar ovulatie. Bij een negatief testresultaat is het raadzaam om daarna de test elke dag op hetzelfde tijdstip opnieuw uit te voeren. 

Hoe werkt het? De ovulatietest detecteert de LH-piek (het luteïniserend hormoon), de 24 tot 36u voor de ovulatie waarin dit hormoon in grote hoeveelheid wordt afgescheiden. Bij een positief resultaat is het raadzaam om die dag zelf en/of de volgende dag seksuele betrekkingen te hebben voor maximale kansen op een bevruchting. Deze tests zijn meer dan 99% betrouwbaar. 

Voor wie? Voor elke vrouw die vermoedt zwanger te zijn. Gebruik deze zelftest ten vroegste de dag nadat je één dag overtijd bent (voor meer betrouwbare testresultaten wacht je beter totdat je een week overtijd bent). 

Hoe werkt het? De zwangerschapstest is een urinetest. Bij correct gebruik en bij een positief resultaat is de test tot 99% betrouwbaar. Vals-positieve resultaten (de test wijst verkeerdelijk een zwangerschap aan) zijn dan ook erg zeldzaam. De kans op een vals-negatief resultaat is daarentegen wat groter. Als je eerste test negatief was maar je regels blijven uit, dan is het zinvol om enkele dagen later een tweede test te doen. 

Voor wie? Wie denkt seksueel risicocontact te hebben gehad, kan ten vroegste drie maanden na dat risicocontact een test uitvoeren (enkel een test in een gespecialiseerd centrum kan sneller resultaten opleveren en dit na zes weken). 

Hoe werkt het? De zelftest hiv/aids is een bloedtest waarbij een bloeddruppel door middel van een prikpen wordt afgenomen. Net zoals de zwangerschapstest is ook de zelftest hiv/aids erg betrouwbaar want deze test heeft een gevoeligheid van ongeveer 99%. De ‘gevoeligheid’ van een test slaat op de mate waarin de test een aanwezige infectie kan opsporen. Op 100 besmette bloedstalen zal de zelftest hiv/aids 99 besmettingen aan het licht brengen. De basisvereiste voor zo’n hoge testgevoeligheid: neem strikt de wachttijd van drie maanden in acht alvorens de test te doen.  

Daarnaast bestaan er ook zelftests die de cholesterol meten en een eventuele blaasontsteking opsporen. Laat de resultaten van zulke zelftests echter altijd beoordelen door een arts.