INTERVIEW Slaapproblemen: hoe kan mijn apotheker mij helpen?
Val je moeilijk in slaap? Zit je te knikkebollen voor de tv en word je midden in de nacht wakker? Heb je het gevoel dat je echt alles al hebt geprobeerd? Anne Vandegaart, apotheker bij Multipharma, deelt haar kennis over slaapstoornissen en geeft praktisch advies over hoe je de kwaliteit van je nachtrust kan verbeteren.
Heb je veel patiënten met slaapstoornissen?
Ja, het is een veel voorkomend probleem. Veel patiënten komen met hun klachten naar de apotheek en zijn echt op zoek naar een oplossing voor hun slaapproblemen. We krijgen deze vraag het hele jaar door, al zien we een lichte daling tijdens de zomer.
Wat is de meest voorkomende vraag?
Die is heel eenvoudig: "Heb je iets waardoor ik beter kan slapen?” Er is echter geen eenvoudig antwoord op deze vraag, want de voorschriftvrije producten op basis van planten die we verkopen, hebben elk hun specifieke eigenschappen. Voor we een gepaste behandeling voor een slaapstoornis kunnen voorstellen, moeten we dus eerst meer te weten komen.
Wat is de meest voorkomende slaapstoornis?
Er is geen algemene regel. Elk individu heeft zijn eigen symptomen. Dit gezegd zijnde gaat het vaak om een vicieuze cirkel, met een opeenstapeling van vermoeidheid als gevolg. Mensen zijn zo moe dat ze voor bedtijd in slaap vallen, rond 4-5 uur 's ochtends wakker worden en niet meer in slaap kunnen komen. Dit leidt dan tot een verstoring van de slaapcyclus.
Welk advies geef je aan mensen die kampen met slaapproblemen?
Maar de meeste mensen die naar de apotheek komen, hebben al geprobeerd om hun slaapkwaliteit te verbeteren en zijn er niet in geslaagd. Ze zijn op zoek naar een ander hulpmiddel. Ik moet ook toegeven dat het niet altijd eenvoudig is om deze tips toe te passen. Zeker als je een actief leven hebt of jonge ouder bent, is het niet simpel. Wat vaststaat is dat je je eigenlijk de hele dag al moet voorbereiden op een goede nachtrust. Dit kan door bijvoorbeeld zoveel mogelijk blauw licht van beeldschermen te vermijden en je aan zoveel mogelijk natuurlijk licht bloot te stellen omdat dit je melatonineproductie activeert, het hormoon dat ons dag-nachtritme regelt. Je moet ook voldoende bewegen om moe te worden en rust nodig te hebben.
Waar let je op als een patiënt aangeeft slaapproblemen te hebben?
We moeten het slaapprobleem in zijn geheel bekijken en eventuele externe problemen opsporen, zoals lawaai of een oncomfortabel bed. Voordat we een behandeling aanbevelen, is het aan ons om na te gaan of de patiënt geen pijn, krampen of ademhalingsproblemen heeft, zoals een verstopte neus, astma of slaapapneu. Het nemen van bepaalde geneesmiddelen, zoals schildklierhormonen of cortison, kan de slaapcyclus ook verstoren. Deze middelen moeten op het juiste moment van de dag worden genomen. Sommige antidepressiva kunnen ook nachtmerries veroorzaken en de slaap verstoren. In dat geval verwijzen we de patiënt door naar zijn arts, om te zien of hij de dosis kan verlagen of een geneesmiddel uit een andere groep kan voorschrijven.
Welke natuurlijke oplossing stel je voor in de apotheek?
Als apotheker bieden we combinaties van plantenextracten aan die een breed werkingsspectrum hebben voor alle slaapstoornissen, van problemen met inslapen tot vroeg wakker worden. Meestal raden we formules aan op basis van melatonine en magnesium. Ik zeg er ook altijd bij dat je geduld moet uitoefenen. Natuurlijke remedies vragen altijd wat tijd voor ze werken, zowel qua aantal innamedagen, als ook tussen het moment van inname en het uiteindelijke effect. Het zijn planten en geen toverpilletjes die als een ‘aan-uitknop’ werken.
Wat stel je voor aan patiënten die om slaappillen vragen?
Slaappillen zijn zeker niet de eerste optie. Er kan immers verslaving optreden, maar ook slaperigheid wat overdag tot ongelukken kan leiden. Voordat we ze terugsturen naar hun arts voor een voorschrift, stellen we een tussenoplossing voor, tussen plantenextracten, melatonine en benzodiazepinen: bepaalde anthistaminica. Hoewel ze geen doktersvoorschrift vereisen, raden we ze alleen aan voor een korte periode, omdat ze ernstige bijwerkingen kunnen veroorzaken (een suf gevoel overdag, verwardheid, urineretentie, spijsverteringsproblemen).
Hoe kan je patiënten helpen die willen ontwennen van slaappillen?
Je moet vooral niet van vandaag op morgen stoppen met een product dat je al lange tijd gebruikt. De arts zal een afbouwschema op lange termijn opstellen, waarbij de doses geleidelijk, om de week of om de twee weken, worden afgebouwd. Sinds kort is er een afbouwprogramma voor benzodiazepines dat wordt terugbetaald door de ziekteverzekering. Dit programma bestaat uit een magistrale bereiding die de apotheker maakt op voorschrift van de arts. De capsules die door de apotheker worden bereid, en waarvan de dosis telkens wordt verlaagd, zijn gratis.
Is het normaal dat je minder slaapt als je ouder wordt?
Dat klopt helemaal. Met de leeftijd neemt het aantal uren rust dat we nodig hebben af. Helaas zoeken veel ouderen hun toevlucht tot slaap, omdat ze overdag weinig te doen hebben. Ze gaan soms vroeg naar bed om de tijd sneller te doen gaan en zouden graag nachten van 12 uur slapen. Dat is helaas onmogelijk. Het is moeilijk om hen te doen inzien dat 6-8 uur slaap voor de meeste mensen genoeg is. Zeker als ze overdag een lang dutje hebben gedaan.
Welk advies heb je voor mensen die overdag te veel slapen?
Probeer de slaap tegen te gaan door jezelf te dwingen om bijvoorbeeld naar buiten te gaan of door iets anders te doen dan in je luie stoel te zitten. Je moet je slaapkapitaal voor de nacht bewaren, zodat je slaapritme niet verstoord wordt. Wil je toch een dutje doen, hou het dan zo kort mogelijk en beperk het tot maximaal 20 minuten.
Lees ook onze andere artikelen over slaapstoornissen :
Kom alles te weten over de slaapcyclus & slaapstoornissen
Stress en onze slaap: hoe stress onze slaap kan beïnvloeden
Verslaafd aan benzodiazepinen en Z-drugs ?
Dossier
Slaapproblemen & slaapstoornissen