Antibiotica en kinderen: waarom is zelfmedicatie een risico?
Je kind wordt wakker met koorts, een hardnekkige hoest of een loopneus aan de vooravond van een dagje crèche of school... In zo’n geval is de verleiding groot om een antibioticasiroop die je nog in huis hebt, toe te dienen. Maar is dit wel een goed idee? Bij kinderen is zelfmedicatie met antibiotica vaak ondoeltreffend en kan het zelfs gevaarlijk zijn. Dat is dan ook de reden waarom je een antibioticakuur voor kinderen enkel op medisch voorschrift kan verkrijgen.
Kinderen zijn toch kleine volwassenen?
Het is een misvatting dat kinderen gewoon kleine volwassenen zijn. Hun lichaam ontwikkelt zich nog volop. Hun lever, nieren en immuunsysteem zijn nog niet volledig volgroeid. Bijgevolg reageren ze niet zoals volwassenen op geneesmiddelen zoals antibiotica. De dosis, duur en vorm van de behandeling moeten nauwkeurig worden aangepast, naargelang de klachten en het gewicht. Daarom worden antibiotica voor kinderen anders geformuleerd (siroop, aangepaste smaak, meer nauwkeurige dosering). Een antibioticum voor volwassenen - zelfs in kleinere hoeveelheden - is nooit een veilige optie voor een kind.
Wanneer zijn antibiotica echt nodig?
Een antibioticum behandelt alleen bacteriële infecties, geen virussen. Je arts of kinderarts kan het verschil zien tussen een virale of bacteriële oorontsteking, beslissen of je op een keelontsteking moet worden getest, of bevestigen dat een longinfectie of urineweginfectie behandeld moet worden. In deze gevallen kan een antibioticum aangewezen zijn:
- Acute middenoorontsteking met tekenen van bacteriële infectie.
- Keelontsteking bevestigd door een positieve test op streptokokken.
- Urineweginfecties bij zuigelingen.
- Een bacteriële longontsteking.
Voor een verkoudheid, hoest, lichte koorts of een verstopte neus wordt bijgevolg geen antibioticum voorgeschreven. Deze symptomen zijn bijna altijd viraal van oorsprong en vereisen alleen rust, hydratatie en een behandeling van de symptomen. Een antibioticum zal in dit geval geen enkel effect hebben. Het zal de ziekte niet verkorten en de symptomen ook niet verlichten. Het kan echter wel het evenwicht van de microflora verstoren... en de resistentie voor antibiotica aanmoedigen.
Tot welke risico’s leiden zelfmedicatie en antibiotica?
Je kind restjes antibioticum geven om de dag door te komen op de crèche of op school houdt een aantal risico's in:
- De symptomen worden verdoezeld zonder de oorzaak te behandelen.
- Ze kunnen onnodige bijwerkingen veroorzaken (diarree, allergische reactie).
- De microflora wordt verstoord: impact op de darmflora.
- Het bevordert de resistentie voor antibiotica, een grote bedreiging voor de volksgezondheid.
Vier praktische tips voor ouders :
1.
Geen restjes
Een geopende siroop mag niet opnieuw worden gebruikt, vooral niet als het om een oud voorschrift gaat of oorspronkelijk voor een ander kind was bedoeld. Om risico's te voorkomen, breng je resten steeds terug naar de apotheek.
2.
Gebruik de siroop goed
Antibioticasiropen voor de allerkleinsten worden verkocht als een poeder waaraan water wordt toegevoegd. Je apotheker zal het mengsel bereiden bij aankoop. Eens dit gebeurd is, kan de siroop slechts een week worden bewaard. Daarna is hij niet meer doeltreffend. Het is dus belangrijk om deze gebruiksduur te respecteren. Bovendien moet je vóór elk gebruik de flacon minstens 30 seconden goed schudden voor een goede verdeling van de actieve bestanddelen.
3.
Respecteer de bewaringsvoorschriften
De ene siroop moet in de koelkast bewaard worden, de andere niet.
4.
Gebruik een geschikte doseerspuit
Deze moet schoon zijn, gekalibreerd voor de juiste dosering en uitsluitend voor dit kind worden gebruikt.
Antibiotica neem je niet zomaar even. Deze geneesmiddelen moeten bij kinderen, net als bij volwassenen, volgens strikte voorwaarden worden gebruikt. Volg dus altijd de voorschriften van de kinderarts en handel nooit op eigen houtje. Om de gezondheid van je kind - en die van de toekomstige generaties - te beschermen, doe je niet aan zelfmedicatie. Toch twijfels? Even bellen met de dokter of raad vragen aan je apotheker is altijd veiliger dan een fles te gebruiken die je ergens achterin een kast hebt teruggevonden.