De menopauze is een vervelende fase in het leven van een vrouw. Op welke leeftijd mag je je aan de menopauze verwachten en aan welke tekenen kun je ze herkennen?

De menopauze is een natuurlijk fysiologisch proces dat het einde van de vruchtbaarheid van de vrouw inluidt. De voorraad eicellen van de vrouw vermindert al van bij de geboorte, maar die vermindering gaat sneller met de leeftijd. Wanneer de vrouw nog maar erg weinig eicellen heeft, zijn de eierstokken niet meer in staat om oestrogeen af te scheiden. Oestrogeen is het vrouwelijke hormoon dat een belangrijke rol speelt voor de vruchtbaarheid en bijdraagt tot de verdikking van de baarmoederslijmvliezen, zodat de baarmoeder klaar is om een mogelijk bevrucht eitje te verwelkomen. De menstruatie zorgt ervoor dat het overtollige baarmoederslijmvlies wordt afgescheiden via de vagina. Samenvattend, vrouwen in de menopauze krijgen hun regels dus niet meer.

Het einde van die oestrogeenafscheiding leidt tot een aantal symptomen. De meest voorkomende symptomen zijn:

• Opvliegers
• Nachtelijk zweten
• Slaapproblemen
• Stemmingsproblemen (kunnen louter door de afwezigheid van oestrogeen veroorzaakt worden, net zoals na de bevalling, maar de moeilijke belevenis van die scharnierperiode in het leven kan ook een rol spelen)
• Lager libido en vaginale droogte, die het comfort tijdens het vrijen kunnen verminderen. Terugkerende blaasontstekingen kunnen eveneens opduiken. De urineleider krijgt te lijden onder die droogte van de urogenitale wegen en kan daardoor sneller ingepalmd worden door bacteriën, die op hun beurt voor blaasontstekingen zorgen.
• Gewrichtspijnen Een minder zichtbaar symptoom: de menopauze kan ook de hoeveelheid botmineraal aantasten. Hierdoor ontstaat een verhoogd risico op osteoporose en breuken …

De menopauze begint over het algemeen rond vijftig jaar, maar die leeftijd kan variëren. Sommige vrouwen kennen een late menopauze, dus na 55 jaar (al is dat zeldzaam).

De menopauze voor 45 jaar is behoorlijk vroeg, maar voor de leeftijd van 40 spreken we echt over een vroegtijdige menopauze. In dat geval gaat het om een echte afwijking, vaak (maar niet altijd) met een aanwijsbare oorzaak (oncologische behandeling, genetische afwijking …).

De vruchtbaarheid neemt al ruim voor de menopauze af. Ze neemt sterk af na 35 jaar en nog meer na 40 jaar. Enkele jaren voor de menopauze kunnen vrouwen al in premenopauze zijn: de eisprong komt niet meer elke maand voor, wat onregelmatige menstruatie kan veroorzaken. Het gevolg: een daling van progesteron, een vrouwelijk hormoon dat wordt afgescheiden door de eisprong.

Tekenen van die periode:

• Onregelmatige menstruatie doordat bepaalde cycli ‘anovulatoire cycli’ zijn.  
• Soms abnormale bloedingen (bv. wanneer je twee cycli zonder regels hebt gehad, kunnen de volgende heviger zijn, want het endometrium is dikker geworden).
• Pijn aan de borsten die te wijten is aan de dominantie van het oestrogeen, door de afwezigheid van progesteron die compenseert. Dat progesteron verdwijnt bij de menopauze, wanneer de oestrogeenproductie stopt.
• Soms reeds opvliegers die te wijten zijn aan schommelingen in de oestrogeenproductie. 

De perimenopauze is de overgangsfase die loopt van de premenopauze tot het jaar na de allerlaatste regels.

In de meeste gevallen zijn de hinderlijke symptomen van de menopauze van voorbijgaande aard. Bij sommige vrouwen houden ze helaas langer aan. De duur en intensiteit van die symptomen verschillen sterk van vrouw tot vrouw. 

Om vast te stellen dat een vrouw in de menopauze zit, baseren artsen zich voornamelijk op de leeftijd, de afwezigheid van de regels sinds 6 à 12 maanden en de waargenomen symptomen. In het geval van twijfel is het ook mogelijk dat er een bloedstaal wordt afgenomen. Daaruit kan het volgende blijken:

• Een laag oestrogeengehalte
• Een hoge FSH-waarde, een hormoon dat de eierstokken stimuleert om oestrogeen aan te maken. Aangezien de productie van oestrogeen vermindert, geeft het lichaam het signaal (via de FSH) dat er geproduceerd moet worden …

Als je hinderlijke symptomen, pijnlijke borsten of abnormale bloedingen ervaart, maak dan een afspraak bij je behandeld arts of gynaecoloog. Het is belangrijk om na te gaan of het om de (pre)menopauze gaat en om, indien nodig, de symptomen te verlichten. Zo’n raadpleging is bovendien het uitgelezen moment om tests te laten uitvoeren en jouw eventuele risicofactoren onder de loep te nemen. Vanaf een bepaalde leeftijd is dat belangrijk, zodat je een mooie toekomst tegemoet gaat!

Hoe ga je om met de symptomen van de menopauze en hoe hou je het leven aangenaam? Ontdek het in ons artikel!