INTERVIEW
Pijnstillers: hoe kan mijn apotheker adviseren?
Neem jij net zoals 42% van de bevolking, of 2 Belgen op 5*, minstens één keer per maand pijnstillers? Anne Vandegaart, apothekeres bij Multipharma, begeleidt je bij een goed (of beter) gebruik van pijnstillers voor jou en je gezin. Net zoals bij alle geneesmiddelen zijn er regels die je in acht moet nemen voor je gezondheid.
Hoe gedragen patiënten zich als ze naar de apotheek komen voor pijnstillers?
Als het over pijnstillers gaat, weten patiënten over het algemeen welk geneesmiddel ze willen. Tenzij ze een voorschrift hebben, is hun keuze niet rationeel maar eerder gebaseerd op gewoonte. Elke familie zweert ofwel bij paracetamol ofwel bij ibuprofen en gelooft dat dit het beste middel is. Ik stel ook vast dat pijnstillers nemen steeds banaler wordt. We hebben de neiging om te vergeten dat het wel degelijk om een geneesmiddel gaat en dat er bijgevolg ook voor pijnstillers voorzorgsmaatregelen gelden. Onze rol als apotheker is hierin erg belangrijk. Wij gaan aan de hand van een reeks vragen na of er geen contra-indicaties zijn voor de patiënt.
Welke vragen kunnen er worden gesteld als een patiënt om een pijnstiller vraagt en waarom?
Je lichaam gebruikt pijn als waarschuwingssignaal om aan te geven dat er iets mis is. Voordat pijn of koorts wordt behandeld, is het dus belangrijk om de oorzaak te achterhalen. Het ene geneesmiddel is geschikter voor een bepaalde soort pijn dan het andere en er zijn ook contra-indicaties of interacties mogelijk met medicatie die je al neemt. Dus de eerste vraag die we stellen is “Voor wie is de pijnstiller, voor jou of voor een familielid?” Je behandelt een zwangere vrouw, een hartpatiënt of een kind nu eenmaal niet op dezelfde manier. Nog een vraag die we stellen is “Hoe lang heb je al pijn of koorts en wat is de oorzaak?” Dit lijkt misschien wat opdringerig, maar we moeten erover waken dat we niets over het hoofd zien waarvoor medisch advies nodig is.
Zijn patiënten er zich van bewust dat pijnstillers gevaarlijk kunnen zijn?
Nee, niet echt. Het nemen van pijnstillers wordt als heel gewoon ervaren. Wij hebben als apotheker een bewakende rol. België is een van de weinige Europese landen waar pijnstillers nog enkel verkrijgbaar zijn bij de apotheek. Er werd vastgesteld dat het ter beschikking stellen van pijnstillers via andere distributiekanalen helaas leidde tot een toename van het (verkeerd) gebruik, ongewenste bijwerkingen, meldingen bij antigifcentra en soms van het aantal sterfgevallen door overdosering.
We hebben allemaal wel een doosje pijnstillers in onze huisapotheek. Wat zijn de gevaren van zelfmedicatie ?
Pijnstillers zijn onder andere paracetamol, NSAID's (ontstekingsremmers) en aspirine. Deze producten zijn welbekend en de werking ervan is over het algemeen veilig. Maar als we ze doeltreffend en zonder gevaar willen gebruiken, moeten we absoluut de maximumdosering respecteren, niet enkel per inname maar ook per dag. Omdat hetzelfde werkzame bestanddeel op de markt wordt gebracht onder verschillende namen, zijn pijnstillers het meest verkochte product bij de apotheek.
Het kan zijn dat je eenzelfde pijnstiller verschillende keren inneemt zonder dat zelf te beseffen. Als apotheker zijn we op onze hoede voor zogenaamde "verborgen paracetamol". Het zit in geneesmiddelen tegen pijn, maar ook in producten die de neus vrijmaken om rhinitis en sinusitis te verlichten. Lees de bijsluiter zorgvuldig als je dit soort geneesmiddel gebruikt en vraag bij twijfel raad aan je apotheker.
Welke vragen moet je je stellen voor je een pijnstiller of ontstekingsremmer neemt?
Allereerst moet je de pijn duidelijk identificeren. Ontstekingspijn kan samengaan met roodheid, zwelling en een warm of uitstralend gevoel. Een keelontsteking (rode en brandende keel), kiespijn, ontstekingspijn of pijn in de gewrichtsbanden (verstuiking) zijn goed te behandelen met ontstekingsremmende medicatie.
Kan je verschillende soorten pijnstillers afwisselen?
Ja, bij hevige pijn kan je paracetamol en ibuprofen afwisselen, zolang je het aantal innames en de minimale tussentijd respecteert. Afwisselen betekent dat je 4 uur laat tussen het innemen van hetzelfde werkzame bestanddeel. Je neemt bijvoorbeeld 4 keer per dag paracetamol en 3 keer per dag ibuprofen. Je vervangt dus het ene geneesmiddel niet door het andere, anders bereik je nooit de optimale dosering voor een doeltreffende pijnverlichting. Als binnen de tussentijd de pijn voldoende wordt verlicht met paracetamol, is afwisselen met ibuprofen niet nodig.
Mag je continu pijnstillers nemen?
Lijd je aan chronische pijn, dan moet je een arts raadplegen. Hij zal de evolutie van de pijn opvolgen en controleren of er na verloop van tijd geen contra-indicaties ontstaan. Je moet ook bijhouden hoeveel je van een geneesmiddel inneemt: houd je aan de juiste dosering en frequentie. Als je twijfelt, staat je apotheker klaar om al je vragen te beantwoorden.
Lees ook onze andere artikels over pijnstillers:
