Schurft: als parasieten de huid overnemen

Rond schurft doen enkele hardnekkige clichés de ronde … Nochtans benadrukken dermatologen dat die vaak voorkomende huidaandoening niet het gevolg is van een gebrek aan hygiëne. De parasiet die de ziekte veroorzaakt, leeft gewoon in de menselijke huid. Een kennismaking!

Schurft wordt veroorzaakt door microscopisch kleine parasieten uit de familie van de mijtachtigen, met de naam schurftmijt (Sarcoptes scabiei). De enige omgeving waarin ze overleven, is onze huid. Daarbuiten blijven die 0,3 millimeter grote beestjes slechts 48 u in leven. Overdracht van de schurftmijt gebeurt dus uitsluitend bij mensen onder elkaar, via directe lichamelijke contacten of via besmette voorwerpen (kleding, lakens, stoffen kinderspeelgoed …). Als ze een plekje gevonden hebben op een menselijk lichaam, leggen de vrouwtjesmijten er hun eitjes. Daaruit ontstaan larven die, zodra ze volwassen zijn, zich op hun beurt voortplanten op de huid. Zo ontstaat er een echte invasie! 

Dieren zoals katten, honden en vogels kunnen inderdaad ook besmet raken met de schurftmijt. Maar opgelet met vooroordelen! In dat geval hebben we immers te maken met een andere vorm van de aandoening, veroorzaakt door een Sarcoptes-mijt die verschilt van de zogenaamde ‘menselijke’ soort. Hij kan ons wel besmetten, maar overleeft niet op mensen. Wees dus niet bang voor eventuele besmetting door je huisdier. 

Schurft gaat gepaard met heel kenmerkende symptomen. Zo veroorzaakt het, vooral ’s avonds en ’s nachts, intense jeuk op het hele lichaam, maar meer in het bijzonder tussen de vingers, aan de polsen, onder de oksels en aan de geslachtsorganen (nooit in het gezicht en heel zelden op de hoofdhuid). Bovendien is de aandoening zodanig besmettelijk dat gewoonlijk alle bewoners van hetzelfde huis zich beginnen te krabben. Op het huidoppervlak zijn met het blote oog kleine zwarte scabiësgangetjes (fijne bochtige groefjes) van 1 of 2 millimeter lang te zien, al zijn ze soms moeilijk te detecteren. Het zijn de vrouwelijke schurftmijten die deze gangetjes in de huid graven om er hun eitjes in te leggen. De zwarte kleur is afkomstig van hun uitwerpselen. Met een loep of een dermatoscoop is het mogelijk om de mijt op te sporen aan het eind van het gangetje. 

Bij klassieke schurft dringen tientallen parasieten binnen in de huid van een mens, terwijl dat er bij Noorse schurft duizenden en zelfs tienduizenden zijn. Die vorm van schurft komt alleen voor bij immuungecompromitteerde personen, van wie het immuunsysteem verzwakt is (bijvoorbeeld als gevolg van aids/hiv, een behandeling met immunosuppressiva of een kankertherapie …). Die personen ervaren geen jeuk en beginnen zich dus niet te krabben. Nochtans zitten de schurftmijten wel in de bovenste laag van de opperhuid en zou men ze dus kunnen verwijderen door te krabben. Dan vallen ze namelijk op de grond en sterven ze. Bij Noorse schurft krijgen de schurftmijten dus de kans om zich exponentieel te vermenigvuldigen over het hele lichaam. De huid raakt dan bedekt met dikke schubben (korsten), waarin uitgebreide kolonies parasieten leven.