Waterpokken en gordelroos
één virus, twee verschillende uitingen
Welkom op onze gezondheidsfiche "Waterpokken en gordelroos".
In deze fiche bespreken we met jou de definitie en behandeling van waterpokken en gordelroos. Deze gezondheidsfiche is opgesteld door Aynaz, onze online apotheker.
Introductie
De meeste mensen krijgen tijdens hun kindertijd de kinderziekte waterpokken, terwijl slechts een klein percentage nadien op oudere leeftijd gordelroos ontwikkelt.
Maar wat zijn waterpokken precies? Wat is gordelroos? En hoe loopt iemand eerst de ene en daarna de andere infectie op?
Wat zijn waterpokken?
Waterpokken (varicella) zijn het gevolg van een primo- infectie met het varicellazoster virus (VZV).
Wat betekent ‘primo- infectie’?
Dat is de allereerste keer dat iemand besmet raakt met een bepaald virus.
-> In dit geval veroorzaakt het eerste contact met het herpes-zoster virus waterpokken.
Symptomen en kenmerken van waterpokken
Na een incubatieperiode van ongeveer 14 dagen (dus 14 dagen na de besmetting) ontstaan de eerste symptomen:
- Koorts en algemeen ziek gevoel
- Hevige jeukende huiduitslag, verspreid over het hele lichaam (behalve op handpalmen en voetzolen)
De huiduitslag vertoont een verscheidenheid aan letsels:
- Rode vlekjes
- Kleine verheven bultjes
- Blaasjes gevuld met vocht
- Pustels (met pus)
- Korstjes
Deze verschillende vormen van huidletsels zijn kenmerkend voor waterpokken.
De uitslag geneest spontaan binnen 15 dagen, al moet men waakzaam zijn voor bacteriële superinfecties.
Bij risicogroepen is een doktersbezoek zeer aangeraden.
Wie krijgt waterpokken?
Waterpokken is een veelvoorkomende kinderziekte waar de meeste kinderen vroeg of laat mee te maken krijgen.
Advies van jouw apotheker : behandeling van waterpokken
Wat wél doen:
- Ontsmet de letsels om superinfecties te voorkomen (gebruik lokale antiseptica).
- Droog de letsels uit (bijv. met chloorhexidine of isobetadine).
- Verlaag koorts met paracetamol.
- Verminder jeuk met orale antihistaminica (enkel vanaf 2 jaar).
- Raadpleeg een arts bij risicopatiënten: patiënten met een verzwakt immuunsysteem, baby’s (<6 maanden), zwangere vrouwen en volwassenen met longproblemen.
Wat vermijden:
- Geen talkpoeder aanbrengen op de letsels: verhoogt irritatie en jeuk.
- Geen crèmes aanbrengen op de letsels: bevordert verweking van de letsels en vertraagt genezing.
- Geen eosine aanbrengen: maskeert superinfecties door de rode kleur en is geen antisepticum.
- Geef geen niet-steroïdale ontstekingsremmer (ibuprofen, nurofen, spidifen) of aspirine: risico op het syndroom van Reye.
- Vermijd contact tussen een kind met waterpokken en zwangere vrouwen: gevaar voor het ongeboren kind.
Wat is gordelroos?
Na een primo- infectie (waterpokken), blijft het varicellazoster virus levenslang in de zenuwknopen sluimeren.
Bij heractivatie ontstaat gordelroos (herpes zoster). In tegenstelling tot waterpokken, dat je maar één keer krijgt, kan gordelroos meerdere keren terugkomen.
Symptomen en kenmerken van gordelroos
Gordelroos volgt het verloop van een gevoelszenuw en verschijnt doorgaans aan één zijde van het lichaam, zonder de middellijn te overschrijden. Dit typische patroon wordt ook wel een ‘vuur- of brandgordel’ genoemd.
Specifieke symptomen:
- Brandende zenuwpijn, vaak voorafgaand aan de huiduitslag
- Eenzijdige, bandvormige huiduitslag ("brandgordel")
De letsels lijken op die van waterpokken (zie hierboven).
Genezing treedt doorgaans binnen 15 dagen op, maar blijf steeds aandachtig voor mogelijke superinfecties.
Bij risicogroepen is medisch advies noodzakelijk.
Wie krijgt gordelroos?
In België ziet een huisarts gemiddeld 5 nieuwe gevallen van gordelroos per 1000 patiënten per jaar.
Het aantal gevallen neemt toe met de leeftijd:
Minder dan 2 op 1000 vóór 50 jaar
Tot 11 op 1000 na 80 jaar
Advies van jouw apotheker : behandeling van gordelroos
Wat wél doen:
- Behandeling van de huidletsels zoals bij waterpokken.
- Verlaag koorts met paracetamol.
- Dek de letsels af: gordelroos is enkel besmettelijk bij direct contact met de huiduitslag.
- Raadpleeg de arts bij patiënten ouder dan 50 jaar.
Wat vermijden:
- Geen talkpoeder, crèmes of eosine.
- Geen NSAID’s (niet-steroïdale ontstekingsremmer)of aspirine.
- Belangrijk: in tegenstelling tot waterpokken vormt gordelroos geen gevaar voor zwangere vrouwen.
Tot slot, wat moet je onthouden?
- Ontsmetten van de letsels is zeer belangrijk, bij zowel waterpokken als gordelroos.
- Bij een verzwakt immuunsysteem is een bezoek aan de arts absoluut noodzakelijk.
- Wees extra waakzaam:
- Bij zwangere vrouwen die in contact komen met waterpokken
- Bij personen ouder dan 50 jaar met gordelroos
Heb je nog vragen?
Onze online apotheker is beschikbaar via ons contactformulier om je vragen over deze gezondheidsfiche te beantwoorden. Aarzel niet om contact met hem op te nemen als je nog vragen hebt.
Gezondheidsfiches
Ontdek onze gezondheidsfiches die gemaakt zijn om je te informeren en je te helpen om veelvoorkomende gezondheidskwaaltjes te voorkomen. Elke fiche bevat advies van onze apotheker.
